WYBRANE PASMA GÓRSKIE SUDETÓW

Karkonosze

Proponowany rodzaj wycieczek: ze względu na odległość wielodniowe.
Dojazd: autobus, połączenie koleją do Szklarskiej Poręby lub Jeleniej Góry (dalej autobusem).
Obiekty szczególnie warte polecenia: Śnieżka i inne szczyty, miejscowości Szklarska Poręba, Karpacz, wodospady Szklarki i Kamieńczyk.
Opis: Karkonosze są najwyższym masywem górskim Sudetów. Rozciągaj się od Przełęczy Szklarskiej na zach. po przełęcze Kowarską i Okraj na wschodzie. Najwyższe szczyty: Śnieżka, 1602 m, Wielki Szyszak, 1509 m (w pasmie głównym), Studničná hora, 1554 m, Luční hora, 1547 m (w pasmie południowym). Szczyty Karkonoszy mają charakterystyczne kopulaste kształty (rozległa powierzchnia zrównania). Są pokryte rumowiskiem skalnym. Osobliwością rzeźby Karkonoszy są liczne skałki granitowe o fantazyjnych kształtach (np. Końskie Łby, Pielgrzymy, Słonecznik) oraz cyrki lodowcowe, zwykle wypełnione wodą (jez. Mały i Wielki Staw). Główne pasmo Karkonoszy (graniczne) jest zbudowane z granitów (intruzja w orogenezie hercyńskiej), a pasmo po stronie czeskiej - z gnejsów i łupków krystalicznych sfałdowanych w orogenezie kaledońskiej. Oba pasma łączą się w masywie Śnieżki, zbudowanej ze skał metamorficznych. Karkonosze posiadają gęstą sieć rzeczna - na stokach północnych dopływy Bobru, z południowych wypływa Łaba i Úpa. Występuje piętrowy układ roślinności: w reglu dolnym (do ok. 1000 m) niegdyś lasy świerkowe i bukowe, obecnie drzewostany świerkowe, w reglu górnym (do ok. 1250 m) - zwarte lasy świerkowe, powyżej (do ok. 1500 m) - piętro kosodrzewiny i hal. Ponad górną granicą lasu, niekiedy także w obszarze regla górnego, występują torfowiska wysokie. Wyższe partie Karkonoszy (od ok. 600-1000 m) podlegają ochronie w Karkonoskim Parku Narodowym (utworzony 1959), graniczącym od południa z czeskim parkiem narodowym. W ostatnich latach zauważa się obumieranie lasów w obrębie Karkonoszy (rozszerzanie się skutków klęski ekol. z G. Izerskich). Sieć szlaków pieszych jest gęsta, a na Kopę pod Śnieżką i Szrenicę można wjechać wyciągi krzesełkowe.

Masyw Ślęży

Proponowany rodzaj wycieczek: jednodniowe.
Dojazd: autobus, od 2000r nie dojeżdża pociąg.
Obiekty szczególnie warte polecenia: szczyt Ślęży, rzeźby kultowe, skansen w Będkowicach
Opis: Masyw Ślęży jest najwyższą częścią Przedgórza Sudeckiego. Zbudowany jest z odpornych skał krystalicznych (granitów i gabra), otoczonych skałami metamorficznymi. Tworzy zwarty masyw, wznoszący się do 718 m n.p.m. i ponad 500 m nad przylegającą z północnego wschodu Równinę Wrocławską. W części szczytowej Ślęży występują rumowiska skalne. Na południu znajduje się niższe pasmo Raduni (570 m n.p.m.), na zachodzie - Wzgórza Kiełczyńskie (461 m n.p.m.). Większość obszaru pokrywają iglaste (głównie świerk) i mieszane lasy. U północnego podnóża leży miasto Sobótka. Dużą część regionu obejmuje Ślężański Park Krajobrazowy.
Ślęża (Ślęż, Sobótka) to najwyższy szczyt Masywu Ślęży, na Przedgórzu Sudeckim, na południowy zachód od Wrocławia. Wysokość 718 m n.p.m. Ślęża ma kształt rozległego stożka zbudowanego ze skał granitowo-amfibolowo-gabrowych pokrytych lasem mieszanym, świerkowo-jaworowym. U podnóża kamieniołomy granitu i kopalnia magnezytu. Na szczycie maszt radiowo-telewizyjny, schronisko PTTK i wieża widokowa z panoramą Sudetów i Niziny Śląskiej oraz rezerwat krajobrazowy Góra Sobótka o powierzchni 141,4 ha, utworzony w 1954. Liczne trasy turystyczne.

Rudawy Janowickie

Proponowany rodzaj wycieczek: dwudniowe lub dłuższe.
Dojazd: autobus, dobre połączenie kolejowe.
Obiekty szczególnie warte polecenia: Góry Sokole, liczne skałki, ruiny zamku Bolczów.
Rudawy Janowickie to pasmo górskie położone między doliną Bobru a przełeczą Kowarską. Najwyższym wzniesieniem jest Skalnik o wysokości 945 m npm. Góry porośnięte są lasem regla dolnego a najwyższe części regla górnego - głównie świerki. Atrakcją turystyczną są liczne skałki takie jak Lwia Góra, Fajka, Skalny Most, Piec. W północnej części znajdują się ruiny zamku Bolczów.
Góry Sokole leżą w Sudetach Zachodnich. Są one częścią Rudaw Janowickich. Jest to grupa 6 granitowych wzgórz między Potokiem Karpnickim a Bobrem. Najwyższymi szczytami są Krzyżna Góra 654 m npm i Sokolik 642 m npm. Wybitną malowniczość zawdzięczają góry granitowym skałkom. Jest to teren wspinaczkowy dla skałkowiczów z Dolnego Śląska i nie tylko.

Góry Opawskie

Proponowany rodzaj wycieczek: jednodniowe
Dojazd: autobus, linia kolejowa obecnie zamknięta.
Obiekty szczególnie warte polecenia: Biskupia Kopa, miejscowości Pokrzywna i Jarnołtówek.
Opis: Góry Opawskie są najdalej na wschód leżącą częścią Sudetów. W większości leżą po stronie czeskiej. Najwyższym szczytem po stronie polskiej jest Biskupia Kopa (890 m npm) górująca nad całą Ziemią Opolską. Zbudowane są głównie z osadowych skał karbońskich. Porasta je las mieszany i świerkowy. W kierunku północnym od Biskupiej Kopy rozpościera się wzniesienie Lasu Prudnickiego, a na północnym wschodzie trójgarb głuchołaskiej Góry Parkowej i to już wszystko - raptem 30 km2 polskich Gór Opawskich. Obszar ten jest jednak wyjątkowo wdzięcznym terenem dla turystycznych i krajoznawczych penetracji. Głównymi miejscowosciami turystycznymi są Głuchołazy, Jarnołtówek i Pokrzywna.

Góry Stołowe

Proponowany rodzaj wycieczek: jednodniowe i wielodniowe.
Dojazd: autobus.
Obiekty szczególnie warte polecenia: Szczeliniec Wielki, Błędne Skałki, Wielkie Torfowisko Batorowskie, Fort Karola.
Opis: Jedno z najpiękniejszych i najatrakcyjniejszych pasm górskich w Polsce, w obrębie których znajduje się Park Narodowy Gór Stołowych. Jest to jedyny w Polsce przykład gór płytowych, zbudowanych z górnokredowych piaskowców, leżących w dwóch głównych poziomach. Stanowiły one dno morza, które zostało wypiętrzone na wysokość kilkuset metrów w wyniku ruchów górotwórczych. Pomiędzy nimi występują pokłady nieprzepuszczalnych margli. Na skutek erozji przyroda wyrzeźbiła w skałach piaskowca fantastyczne formy skalne tworzące zespoły, stanowiące najwyższej klasy atrakcje krajoznawcze.
Góry Stołowe widziane z odległości kilkunastu kilometrów mają charakter płaskiego stołu (stąd nazwa) o pionowych krawędziach opadających niekiedy 300 m w dół, w kierunku Kotliny Kłodzkiej i dolinie rzeki Bystrzycy Dusznickiej. 
Z wyrównanego niższego poziomu Gór Stołowych wyrastają 4 zasadnicze masywy skalne. Najwyższym jest Szczeliniec Wielki (919 m n.p.m.). Na szczyt prowadzi droga zbudowana z 682 kamiennych stopni. Ogromny labirynt pośród wspaniałych form skalnych posiadających nazwy utworzone od swoich charakterystycznych kształtów, oraz kilka punktów widokowych, skąd przy dobrej widoczności zobaczyć można całą Ziemię Kłodzką, oraz pasmo Sudetów wraz z Karkonoszami. 
Błędne Skały - niepowtarzalny labirynt obejmujący grzbiet Skalniaka (915 m n.p.m.), pomiędzy wypłukanymi przez wodę i powietrze kilkumetrową warstwą skał piaskowca. Powstałe bloki skalne na powierzchni 21 ha tworzą kilkusetmetrową trasę turystyczną o niepowtarzalnym uroku, którą zwiedzając często dosłownie przeciskamy się pomiędzy skałami wąskimi szczelinami.
W górach Stołowych znajduje Wielkie Torfowisko Batorowskie (rezerwat ścisły) na obszarze ok. 40 ha. Na torfowisku tym rosną rzadkie gatunki roślin: widłak torfowy, wierzba brzozolistna i lapońska, rosiczka, wrzosiec bagienny. Powstało ono w niższym poziomie Gór Stołowych na podłożu nieprzepuszczalnych margli.
Przez obszar Gór Stołowych prowadzi droga "Stu Zakrętów" prowadząca z Radkowa do Kudowy Zdr. Jadąc tą szosą mamy możliwość zobaczyć mnóstwo ciekawych form skalnych, z których najbardziej charakterystyczne są tzw. Grzyby Skalne. Są to grzyby, młoty, maczugi, baszty itp. wyrzeźbione ze skał w wyniku erozji.

Góry Wałbrzyskie

Proponowany rodzaj wycieczek: jednodniowe i wielodniowe.
Dojazd: dobre połączenie koleją.
Obiekty szczególnie warte polecenia: Zamek Książ, szczyt Chełmca.
Opis: W skład Gór Wałbrzyskich wchodzą: Masyw Trójgarbu i Krąglaka, Kopuła Chełmca, Góry Czarne, Wyżyna Jabłowska. Od zachodu graniczą z Górami Kaczawskimi i Rudawami Janowickimi, od południowego zachodu z Górami Kamiennymi i Kotliną Kamiennogórską, od południowego wschodu z Górami Sowimi, a od północy przechodzą w Pogórze Wałbrzyskie.Zbudowane są z osadów karbońskich (szarogłazy, zlepieńce, piaskowce i iłołupki), poprzecinanych licznymi żyłami ryolitów i melafirów pochodzenia wulkanicznego. G. Wabrzyskie porośnięte są lasami mieszanymi. Najwyższym szczytem Gór Wałbrzyskich jest Chełmiec (869 m n.p.m.) - będący świadectwem dawnego wulkanizmu. Krajobrazowo są to góry bardzo urozmaicone - o wyraźnych stożkowych ukształtowaniach powstałych na skutek wzmożonej działalności wulkanicznej.

Góry Kamiennych

Proponowany rodzaj wycieczek: jednodniowe i wielodniowe.
Dojazd: autobus, kolej.
Obiekty szczególnie warte polecenia: szczyty, schronisko Andrzejówka.
Opis: W skład Gór Kamiennych wchodzą: Góry Krucze, Czarny Las, Masyw Lesistej i Dzikowca, Góry Suche. Graniczą od zachodu z Kotliną Kamiennogórską, od wschodu z Obniżeniem Noworudzkim, od północy z Górami Wałbrzyskimi, południowa część stanowi granicę państwa. Zbudowane są ze skał wylewnych. Występują tu melafiry i porfiry, których miąższość przekracza 1500 m. Krajobraz Gór Kamiennych kształtują stożki szczytów stromo wypiętrzone. Najwyższym szczytem jest Waligóra (936 m n.p.m.)

Góry Bardzkie

Proponowany rodzaj wycieczek: jednodniowe.
Dojazd: autobus, dobre połączenie kolejowe do Barda.
Obiekty szczególnie warte polecenia: Bardo Śląskie, góra Kalwaria.
Opis: Najdalej na wschód wysunięte pasmo Sudetów Środkowych. Ciągną się one od Przełęczy Srebrnej na północnym-zachodzie po Przełęcz Kłodzką na południowym-wschodzie. Całe pasmo o powierzchni około 200 km kw. jest podzielone na dwie części przełomem Nysy Kłodzkiej tzw. Przełomem Bardzkim, w którym tworzy pięć meandrów. Jest to przełom antecedentny tzn. starszy niż góry. Przełom Nysy dzieli to pasmo na część wschodnią i zachodnią. Grzbiet zachodni ma kształt szerokiego, niezbyt wysokiego masywu. 
Najwyższą kulminację stanowi Słup (667 m n.p.m.). Grzbiet wschodni jest wyższy i ma kształt pojedynczego, ostro zarysowanego pasma z kulminacją najwyższej w Górach Bardzkich - Kłodzkiej Góry (765 m n.p.m.) i Ostrej Góry (751 m n.p.m.).
Budowa geologiczna Gór Bardzkich jest bardzo zróżnicowana. Występują tu zlepieńce, piaskowce i łupki. Poszczególne formacje skalne pochodzą z różnych epok: kambryjskiej, sylurskiej i dolnokarbońskiej. Skomplikowana budowa znajduje odzwierciedlenie w urozmaiconej rzeźbie terenu. Zbocza pocięte są licznymi, głębokimi dolinkami, a poszczególne szczyty wyraźnie zaznaczają się w linii grzbietowej.

Góry Sowie

Proponowany rodzaj wycieczek: jednodniowe i wielodniowe.
Dojazd: wyłącznie autobusem.
Obiekty szczególnie warte polecenia: szczyt Wielka Sowa (1015m npm), zamek Grodno, Jezioro Bystrzyckie.
Opis: G. Sowie stanowią okazały masyw górski o dł ok. 25 km. Ciągną się od doliny Bystrzycy na zach.po Przeł. Srebrną na pd.wsch., która oddziela je od G.Bardzkich, stanowiących ich przedłużenie. Wyraźny w tym miejscu uskok brzeżny, stanowi granicę z Przedgórzem Sudeckim. G.Sowie są najstarszym masywem górskim całych Sudetów. Prawie w całości zbudowane są z archaicznych gnejsów liczacyzh 2,5 mln. lat. O ich wielu świadczą formy rzeżb terenu. G. Sowie mają charakter mało zróżnicowanego, zwartego bloku o wyruwnanej wierzchowinie i podcięty zboczach, od którego odchodzą liczne boczne, krótkie grzbiety pooddzielane dolinami potoków. Wyższe partie porasta gęsty las, głównie świerkowy z domieszka buka. W całym masywie można wyróżnić cztery części składowe oddzielone od siebie przełączami.

Masyw Śnieżnika

Proponowany rodzaj wycieczek: ze względu na odległość wielodniowe.
Dojazd: autobusem, dojazd kolejom jest bardzo uciążliwy i około 15 km trzeba pokonać PKS-em do Międzygórza.
Obiekty szczególnie warte polecenia: Jaskinia Niedźwiedzia, szczyt Śnieżnika (1425 m npm), ogród bajek w Międzygórzu, Wodospad Wilczki.
Opis: Masyw Śnieżnika jest drugą co do wysokości grupą polskich Sudetów po Karkonoszach. Rozciąga się od Przeł. Miedzyleskiej na południowym-zachodzie wzdłuż Rowu Górnej Nysy na północy, do zbiegu z doliną Białej Lądeckiej odzielając go od G.Bialskich. Masyw jest rozrogiem, w którym ze zwrotnika (jest nim szczyt Śnieżnika1425m) rozchodzą się we wszystkich kierunkach ramiona w postaci spłaszczonych grzbietów z kulminacjami. Ramiona pooddzielane są głębokimi dolinami potoków.Najwyższe jest ramię południowo-zachodnie, z Małym Śnieżnikiem a najdłuższe ramię północne z Czarną Górą. Masyw Śnieżka zbudowana jest z odpornych na erozję paleozoicznych gnejsów i łupków łyszczykowych,w których w okolicach Kletna i w Krowiarkach znajduje się soczewki wapieni krystalicznych.W Wapieniach koło Kletnach odkryto w r.1966 największą w Sudetach Jaskinię Niedźwiedzią.